جزوه استعداد تحصیلی استاد عرفانیان

آزمون استعداد تحصیلی دکتری چیست ؟

بخش استعداد تحصیلی در آزمون دکتری، یکی از دروس عمومی مورد بررسی در کنکور دکتری می‌باشد که برای هر هفت گروه آزمایشی دکتری وزارت علوم – شامل علوم انسانی، علوم پایه، کشاورزی و منابع طبیعی، دامپزشکی، هنر، زبان و فنی و مهندسی – وجود دارد. سوالات استعداد تحصیلی برای همه گروه‌های آزمایشی شامل چهار بخش بوده، که برای رشته‌های فنی و مهندسی شامل بخش‌های درک مطلب، سوالات تحلیلی، تجسمی و کمی و برای سایر گروه‌های آزمایشی، شامل بخش‌های درک مطلب، منطقی، تحلیلی و کمی می‌باشد.

درک مطلب

بخش درک مطلب بسیار شبیه به بخش درک مطلب سوالات زبان انگلیسی می‌باشد. در این بخش متن‌های تخصصی حول مباحث هر رشته به داوطلبان داده شده و سوالاتی درباره این متون مطرح می‌گردد. پاسخگویی به سوالات این بخش نیازمند دانش تخصصی خاصی نیست و بیشتر هدف از طرح سوالات این بخش، سنجش توانایی داوطلبان در تحلیل و بررسی متن‌های بلند است که پاسخ داد به سوالات درک مطلب، نیازمند مهارت تست‌زنی می‌باشد و برگ برنده شما در این بخش، سرعت عمل شما در خواندن متن‌ها و پاسخ دادن به سوالات است.

منطقی

در بخش منطقی نیز برای هر سوال، یک متن کوتاه – در حد یک پاراگراف – نوشته شده است که برعکس بخش درک مطلب، حول مباحث عمومی بوده و به طور معمول ارتباطی به رشته تخصصی داوطلبان ندارد. در این بخش داوطلب باید با تکیه بر قدرت استدلال و تجزیه و تحلیل خود، به سوال مطرح شده در مورد هر یک از متن‌ها پاسخ دهد. همین مسئله باعث می‌شود پاسخگویی به سوالات این بخش، کمی از بخش درک مطلب سخت‌تر باشد.
لازم به ذکر است که در آزمون گروه آزمایشی فنی و مهندسی از این بخش سوالی نمی‌آید و به جای آن، بخشی تحت عنوان ” تجسمی ” تعریف شده است.

تجسمی

بخش تجسمی فقط در آزمون استعداد تحصیلی دکتری گروه فنی و مهندسی وجود دارد، که همان‌طور که گفته شد به جای سوالات بخش منطقی به آن‌ها پاسخ می‌دهند. در این بخش هوش تصویری و تجسمی داوطلبان مورد ارزیابی قرار می‌گیرد و سوالات این بخش شامل تصاویر و اشکال مختلفی است که ممکن است تغییراتی مطابق یک الگو در آن‌ها به وجود آمده باشد و داوطلبان باید بتوانند این الگو را کشف کنند. پاسخ‌دهی به سوالات این بخش نیازمند حل تمرین و سوالات مشابه است.

تحلیلی

سوالات بخش تحلیلی حول محور متغیرها و قوانین وضع‌شده در مورد آن‌ها می‌گردد، که داوطلبان باید بتوانند با قدرت تجزیه و تحلیل و اطلاعات خود مربوط به علم احتمال، پیشامدهای مختلف را در مورد آن متغیرها بسنجند.

بخش کمی همان‌طور که از نامش پیدا است، شامل حل مسئله و محاسبات عددی می‌باشد، که نیازمند دانش ریاضی تخصصی و تسلط به مباحث خیلی سخت ریاضی نیست. بلکه صرفاً به اصول پایه ریاضیات و هندسه مثل محاسبات ساده عددی و محاسبه مساحت، محیط و … می‌باشد. هدف از طرح سوالات این بخش، در واقع سنجش دانش ریاضی داوطلبان نیست، بلکه هدف اصلی، سنجش هوش و توانایی تحلیل ریاضی و تسلط به منطق ریاضی می‌باشد.

پاسخ دادن به سوالات هر بخش، برای داوطلبان هر گروه آزمایشی آزمون دکتری، نیازمند مطالعات قبلی و استفاده از منابع خوب و جزوه‌های جامع می‌باشد، تا بتوانید به خوبی برای پاسخ دادن به سوالات درس استعداد تحصیلی کنکور دکتری آماده شوید و درصد خوبی از هر بخش کسب کنید.

بیشتر بخوانید: استعداد تحصیلی دکتری چیست؟

تا سال ۱۴۰۲ در آزمون ورودی دکتری، ۲ دفترچه سوال در اختیار داوطلبان قرار می‌گرفت که دفترچه اول مربوط به سوالات دروس تخصصی بود و دفترچه دوم کنکور به سوالات دروس عمومی اختصاص داشت. دفترچه دوم شامل ۶۰ سوال بود. برای درس زبان عمومی دکتری گروه زبان ۳۰ سوال و برای درس استعداد تحصیلی نیز ۳۰ سوال طراحی می‌شد. برای پاسخ‌گویی به سوالات دفترچه عمومی کنکور دکتری گروه زبان، ۹۰ دقیقه زمان در نظر گرفته شده بود. در این دفترچه ۳۰ سوال اول مربوط به درس استعداد تحصیلی و ۳۰ سوال دوم برای درس زبان عمومی طراحی می‌شد.

برای درس استعداد تحصیلی از سال ۱۳۹۳ تا سال ۱۴۰۲ برای تمامی گروه‌های آزمایشی، ۳۰ سوال طراحی می‌شد. برای گروه‌های غیر از فنی و مهندسی، برای قسمت درک مطلب ۸ سوال، قسمت منطقی ۷ سوال، بخش تحلیلی ۸ سوال و برای قسمت کمّیتی ۷ سوال مختلف طراحی می‌شد. برای گروه فنی مهندسی، بجای سوالات بخش منطقی، 7 سوال برای قسمت تجسمی طراحی می‌شد.

اما در کنکور دکتری سال ۱۴۰۳ تغییراتی رخ داد. یکی از مهمترین تغییرات، جداسازی دفترچه سوالات دروس عمومی از یکدیگر بود. یعنی داوطلبان این کنکور بر خلاف سال‌های گذشته که یک دفترچه سوال عمومی و یک دفترچه سوال تخصصی دریافت می‌کردند، در سال ۱۴۰۳ سه دفترچه مختلف دریافت کردند که دفترچه اول مربوط به سوالات درس زبان عمومی، دفترچه دوم مربوط به سوالات درس استعداد تحصیلی و دفترچه سوم مربوط به سوالات دروس تخصصی بود.

برای درس زبان عمومی در دفترچه اول ۴۰ سوال و برای درس استعداد تحصیلی در دفترچه دوم 25 سوال طراحی شده بود. برای پاسخ‌گویی به 40 سوال زبان ۴۰ دقیقه در نظر گرفته شد و برای پاسخ‌گویی به 25 سوال استعداد تحصیلی ۵۰ دقیقه در نظر گرفتند.

در سال ۱۴۰۳ دفترچه استعداد تحصیلی برای گروه‌های غیر از فنی و مهندسی به ترتیب دارای ۷ سوال در بخش درک مطلب، ۶ سوال در قسمت کمّیتی، ۷ سوال در بخش تحلیلی و ۵ سوال در قسمت منطقی بود و برای گروه فنی و مهندسی، بجای سوالات بخش منطقی، 5 سوال برای قسمت تجسمی طراحی شد.